- CO=Statik Yük Sayısı=> (Dönme hızının 10 devir/dakika’ dan daha az olduğu hallere için kullanılır.)
C=Dinamik Yük Sayısı
- Rulmanlı yatakların seçimi:
Nominal Ömür (L),
Dinamik Yük Sayısı (C) ve
Eşdeğer Yük
olmak üzere 3 faktöre bağlı olarak yapılır.
P: Bilyalı rulmanlar için 3,
Makaralı rulmanlar için 10/3 alınır.
F: Eşdeğer Yük
L:106 dönme sayısına karşılık gelen ömür
- Nominal Ömür= Aynı rulmanlı yataklardan oluşan bir gruba ait olmakla beraber o gruptaki yatakların %90’ının ulaştığı veya aştığı ömürdür.
n: devir/dakika
Dinamik Yük Sayısı: Rulmanlı Yatakların milyon devirlik bir nominal devire ulaştığı yük olarak ifade edilir.
Eşdeğer Yük: Rulmanlı yatakları aynı anda hem radyal hem eksenel (Fa) kuvvetleri ile zorlanabilir.
ÖRNEK-1
10 000 saat ömür biçilen silindirik makaralı rulman 25 kN radyal yük taşıyacaktır. Çalışma devri 1500 devir/dakika ise rulmanın sahip olması gereken dinamik yük sayısının en küçük değeri kaçtır?
L=10000h 1500devir/dakika 60 dakika/h
L=900*106 devir
Konik olduğu için P=10/3 olur. Daha sonra formüldeki C değerine (dinamik yük sayısına) bakılacak.
C=192 403N≅192,4 kN
ÖRNEK-2
75 mm çapındaki bir mile gelen radyal yük 5000 N’dur. Sabit bilyalı rulman ile yataklanan ve 300 devir/dakika ile dönen mile yatak ömrünün 10 000 saat olması için hangi rulmanı seçeriz?
Sabit bilyalı dediği için P=3
L=10000h×300devir/dakika×60dakika=180×106 devir
Daha sonra dinamik yük katsayısı değerini bulabilmek için örnekte bize verdiği d=75 mm değeri ile, Makine Elemanları ve Konstrüksiyon Örnekleri (Fatih C. Babalık& Kadir Çavdar) kitabının 505. Sayfasından bu değere karşılık gelen C (Dinamik yük katsayısı) ifadesini bulup formülde yerine yazıyoruz.
Yatak dizisinin 160 seçildiği durumdaki rulman ömrü 68×10^6 devir olup, rulmanın belirtilen ömrünü karşılamamaktadır.
Bu yüzden yatak dizisinin 60 olduğu durumdaki C=30,5 kN değerini göz önüne alacağız.
Evet, yatak dizisi değerini 60 olarak seçtiğimizde karşımıza çıkan rulman ömrü 226,9 olup, rulmanın belirtilen ömrünü karşılamaktadır.
Şimdi biz burada rulmana isim verirken yatak dizisi 60 ve delik sayısını da Tablo 18.1’den 15 olarak elde ettiğimiz için bu rulmanın ismi Rulman 6015’dir.
ÖRNEK-3
Rulman 6320 100kN Yük taşıyacaktır bu yükü ne kadar süre taşır?
Soruda bize rulmanın ismini 6320 olarak vermesi demek, rulmanın yatak dizisinin 63, delik sayısının ise 20 olması demektir.
Soruda bize uygulanan F kuvvetinin 100kN olduğunu ve bu kuvvet karşısında ne kadar süre dayanacağını yani L’sini (devir miktarını) sormaktadır.
Makine Elemanları ve Konstrüksiyon Örnekleri (Fatih C. Babalık& Kadir Çavdar) kitabının 505. Sayfasından delik sayısı 20, yatak dizisi 63 için,
C=127kN (Dinamik Yük Katsayısı)
olarak bulunur.