YORULMA

Sürekli mukavemete aynı zamanda “yorulma mukavemeti” denir.

Birçok makine parçasının değişen zorlamalar altında belirli bir zaman geçmesi ile normal kopmaya benzemeyen bir şekilde koptuğu gözlemlenmiştir. Bu şekilde oluşan kopmalar sünek malzemelerde bile hiçbir şekilde deformasyon belirtisi göstermezler. Bu kopmalar gevrek malzemenin aşırı yük ile kopmasının özelliğini gösterirler.

  • Kama yuvasının kenarlarında başlayan çatlak oluşumu cismin içerisine doğru ilerler.
  • Yorulma etkisinde önceden önlem alınsa bile bir anda kopabilirler.
  • Burada tamamen dinamik bir yükleme vardır.

Yorulma kopması, parça yüzeyinden hafif bir çatlakla başlar.

Bu çatlak derinleşerek malzemenin içine doğru yayılır.

Parçada, kuvveti taşınamayacak kadar küçük kesit kalınca parça bu kesitten normal statik altındaki kopma gibi kopar.

Dinamik zorlamalarda mukavemet hesabı yapılırken karşılaştırma değeri olarak malzemenin akma sınırı değil, sürekli mukavemet değeri alınır.

Dinamik Yüklemenin Oluşumu

Dinamik Yükleme Çeşitleri

Bileşik Dinamik Yükleme (Çekme Bölgesinde)

  • Kuvvet devamlı pozitif bölgede
  • Ortalama kuvvet daima aynı
  • Yük, ortalama kuvvetin altında sürekli bir şekilde 500N artıp 500N azalıyor.

Fg: Genlik Kuvveti

Fa: Alt Kuvvet

Fü: Üst Kuvvet

Fo: Ortalama Kuvvet

Genlik: Yük dalgasının tepe ve çukur noktaları arasındaki mesafenin yarısıdır.

Titreşimli Dinamik Yükleme

Tam Değişkenli Dinamik Yükleme

Statik Yükleme

WÖHLER DİYAGRAMI

YUMUŞAK ÇELİKLER İÇİN N= 3*106
ALAŞIMLI ÇELİKLER İÇİN N= 1*10
7
BAKIR VE BAKIR ALAŞIMLARI İÇİN N= 5*10
7
(g3 noktasındaki gerilme sonsuz gerilme olarak kabul edilir.
)
  • Ortalama gerilme değişince Wöhler Eğrisi de değişir.
  • Aynı malzemeye ait çok sayıda Wöhler Eğrisi mevcuttur
  • Eğer bir parça kullanıldığı yerde 1000’den az yüklenecekse, parça statik yük etkisinde kabul edilebilir.